Omdenken: Zeg vaker “ja” tegen je kind

Afgelopen vrijdag gingen mijn vent en ik naar de “Lastige kinderen? Heb jij even geluk” Omdenkshow van Berthold Gunster. Een voorstelling die je wil laten omdenken over de opvoeding. Of die eigenlijk zegt, stop nu met opvoeden! Nu niet meteen op je achterste benen gaan staan, lees eerst even verder.

Het omdenken, dat spreekt me wel aan. Ik schreef er al eerder over, dat ik na een peutertest van onze jongste meteen zelf focuste op de negatieve resultaten (net ná een workshop Omdenken ook nog eens). Waarom deed ik dat en waarom kon ik nou niet eerst vragen wat hij allemaal wél goed had gedaan?

Maar goed. Wij hebben het dus best wel eens lastig. Onze oudste werd gediagnosticeerd met autisme en onze jongste is op zijn zachtst gezegd een pittige peuter. Dat is niet altijd even gemakkelijk. Dus we wilden wel eens weten waarom we daar zo’n geluk mee hadden.

“Lastige kinderen? Heb jij even geluk” Omdenkshow: wie is er lastig?

Ik wil niet de hele show verklappen, maar ik kan hem zeker aanraden. De show is een combinatie van theater, interactie, cabaret en lezing. Het is een samenstelling van Gunsters eigen verhalen en ervaringen, gecombineerd met een verhaal over vader en zoon met een “problematische” relatie.

De kern? Kijk eens naar het lastige gedrag van je kind. Vaak zit er iets achter. Erken het probleem, en maak er een feit van. En maak vervolgens van dat feit weer een mogelijkheid.

De spiegel die ons werd voorgehouden, was dat problemen niet altijd problemen waren. Het is meer de verwachting die wij van ons kind hebben, wat niet overeenkomt met zijn (of haar) gedrag. Dat ervaar je dan als lastig. Wij kunnen wel iets willen of verwachten, maar als je kind daar niet in mee gaat, heb je een probleem. Op sommige punten was het een pijnlijk feest der herkenning.

Ben een sherpa in plaats van gids

Maar hoe ga je daar dan mee om? Het advies van Berthold Gunster: Stel je niet op als gids (dus vertel ze niet wat ze moeten doen en wat ze moeten weten), maar ben in plaats daarvan een sherpa: stel je dienstbaar op. In de basis betekent dat, zeg eens wat vaker ja, en laat je leiden door je kind.

Het betekent natuurlijk niet dat je op elke poep en scheet ja moet zeggen en ze de hele chipsvoorraad moeten laten plunderen omdat ze daar om vragen. Het gaat erom dat je naar het probleem áchter het probleem kijkt. Wat veroorzaakt een bepaalde reactie, die niet gewenst is?

Het betekent dat je met ze mee gaat terwijl je ze behoedt voor gevaren op de weg. Net als een sherpa in de bergen dus, die bekend is met het gebied.

Ik besloot het vandaag eens te proberen.

Zelf ontbijt maken

Zomertijd of niet, mijn kinderen waren deze zondag voor dag en dauw alweer op (nieuwe tijd: zeven uur). Nou mogen ze altijd al naar beneden om zich te verschansen achter de Ipad of te spelen, maar ik ging dan wel naar beneden om een boterham te smeren en ze te voorzien van drinken. “Wil je zelf je boterham smeren?” vroeg ik dus met een slaperig hoofd (ik en zomertijd gaan de eerste week niet zo goed samen).

Twee paar glunderende oogjes staarden me aan. De kinderen vlogen naar beneden. “We moeten de tafel dekken!” en “Nee nee, ook de boter! En de pindakaas staat daar! De pasta moet ook nog!”

Toen ik een tijdje later beneden kwam was de ontbijttafel een slachtveld en vond ik echt óveral boter, maar ze vertelden retetrots dat ze toch mooi zelf die boterhammen hadden gesmeerd.  Binnen 5 minuten was alles weer opgeruimd. Bonus: door hen dat vertrouwen te geven, kon ik een halfuur langer in bed liggen. 1-0 voor mama.

Extra lang doen wat zij willen

Ze hadden natuurlijk ook extra lang de tijd gehad om in kasten te neuzen en vonden de ballonnen. “Die zijn toch voor verjaardagen,” mompelde ik op weg naar de koffie. De jongste vatte dat op als teken om in de staart van de kat te gaan hangen. Begon lastig gedrag te vertonen dus, maar omdat ik nu meteen wist wat hij eigenlijk wilde, kon ik dat counteren.

En okee, ik zou vandaag ja zeggen, toch. Blies dus een paar ballonnen op. Score! Onze peuter was zielsgelukkig. Niet per definitie vanwege die ballonnen, maar, zo besefte ik, omdat hij zo graag samen speelt met mij. Hij lijkt dan wel superzelfstandig en ondernemend, maar hij wil zijn quality time met zijn moeder. Hij weet alleen nog niet zo goed hoe hij dat moet vragen.

Drie kwartier lang hebben we ballonnen hoog gehouden, gevangen, kapot geknepen en toen ontdekten we het wonder van de statische elektriciteit. Hoe fantastisch dat een ballon op je hoofd of rug kan blijven plakken!

Zandbakken moeten open

Het was mooi weer vandaag, dus de deuren konden open. En dat betekende ook dat onze schelpzandbakken open moesten. Nou eh, daar staat dus een laag modderwater in waar je bang van wordt. En ik heb al zo’n haat-liefde verhouding met die zandbakken. In gedachten zag ik alweer koude handjes, natte kleding, zand in huis… maar fok it. Als hij dat wil, mag hij ermee spelen. Laat hem het zelf maar ervaren. Het ergste wat er kan gebeuren is dat hij doorweekt binnen komt en ik moet dweilen.

Want eigenlijk was het míjn gevoel dat ik geen zin had in het opruimen van de zooi, waardoor ik in eerste instantie geneigd was om “nee” te zeggen.

Er lagen zelfs wat waterpistooltjes in de bakken, dus ze hadden de tijd van hun leven. En toen de buurjongen kwam vragen of ze buiten kwamen spelen (daar zeg ik natuurlijk graag volmondig JAAAAA tegen), hebben ze vrijwel de rest van de dag doorgebracht in hún tuin en zandbak. Normaal gesproken houd ik onze peuter dan als een havik in de gaten. Hij heeft namelijk nogal eens de neiging om ineens weg te spurten. Vandaag probeerde ik het los te laten, en hij bewees dat hij best alleen naar de buren kon.

Wat wilde hij dan?

Verder hebben we gekleid, mocht-ie met z’n blote-voeten-tic (’s nachts sokken aan, overdag ab-so-lúút geen sokken en schoenen) over de warme tegels en in de zandbak, treinen gelegd en mocht onze anders-zo-pittige-peuter mijn hand vasthouden. Zegmaar, de hand die ik nodig had voor mijn muis, zo met de laptop op schoot. Muisde ik speciaal voor hem een keer met links.

Wat wilde hij dan? Vandaag wilde hij lekker naar buiten, spelen en ontdekken, veel aandacht van zijn moeder en genieten van alle mogelijkheden. Hij wilde in zijn waarde gelaten worden, veel helpen, erkenning en het vertrouwen krijgen dat hij echt wel wat kan en weet wat hij doet.

En weet je?

Op een enkele confrontatie met zijn broer na (broeders blijven broeders) en een enkele “nee” (het moest, want die kat van ons, die vindt het niet zo tof als je z’n snorharen uit trekt) was mijn pittige peuter vandaag helemaal niet pittig. Misschien had ik mazzel dat het ook zo’n fijn weer was en hij lekker naar buiten kon. Zodat ik ook even tijd voor mezelf had (ook zéér belangrijk).

Maar door hem het vertrouwen te geven om in zijn eentje bij de buren te gaan spelen toen zijn broer en buurjongen al lang en breed weer bij ons binnen waren; doordat ik erkende dat hij groot genoeg was om dat zelfstandig te doen, fleurde hij helemaal op.

Dus waarom hebben we zo’n geluk met ons lastige kind?

Omdat het zo’n ondernemend ventje is. Een jochie dat vol zelfvertrouwen nieuwe dingen probeert, zélfs dingen waar anderen hem nog veel te jong voor vinden (en daar wat van vinden). Of te klein. Of allebei. Maar hij doet het. En omdat wij weten wat hij kan, stimuleren we hem om nieuwe dingen te proberen. Het is een jongen die zich niet door tegenslagen uit het veld laat slaan, maar gewoon doorzet tot het wel lukt.

We hebben geluk omdat hij zo heerlijk kan knuffelen, aaien en kusjes geven. Dat wil laten zien wat hij allemaal al kan en dat hij bést mee kan met de grote jongens. En hij liet het zien vandaag.

Er zit wat in, in dat omdenken.

Ohja, en koop drangers voor je deuren. Heeft Berthold ons ook geleerd.

De “Lastige kinderen? Heb jij even geluk” Omdenkshow is nog tot eind mei te zien in de theaters.